- Karya-karya Syaikh Yasin Al-Faddani
Syaikh Yasin dikenal sebagai ulama yang produktif dalam menulis, karya beliau mencapai ratusan, sehingga al-Habib Saqqaf bin Muhammad Assegaf seorang ulama Hadhramaut memujinya dengan sebutan “Imam Suyuthi pada zamannya” lantaran karyanya yang demikian banyak.
Ulama kelahiran abad 20 ini menghasilkan karya-karya yang tak kurang dari 100 judul, yang semuanya tersebar dan menjadi rujukan lembaga-lembaga Islam, pondok pesantren, baik itu di Mekkah maupun di Asia Tenggara. Sejumlah murid dan peneliti kini mulai berusaha menginventasrisir, mengkodifikasi dan menerbitkan karya-karya tersebut. Kabarnya hingga saat ini baru sebanyak 97 kitab (diantaranya 9 kitab tentang ilmu hadits, 25 kitab tentang ilmu dan ushul fiqih, 36 kitab tentang ilmu falak, dan sisanya tentang ilmu-ilmu yang lain).
Bahkan kitab beliau al-Fawaid al-Janiyyah dijadikan materi silabus mata kuliah ushul fiqh di Fakultas Syari’ah Universitas al-Azhar Mesir. Sebagaimana diakui oleh kalangan para ulama yang mengetahui kadar keilmuan beliau, faktor susunan bahasa yang tinggi dan sistematis serta isinya yang padat menjadikan karya Syaikh Yasin dijadikan oleh para ulama dan pelajar sebagai rujukan.
Meskipun Syaikh Yasin al-Faddani mampu bertutur dalam bahasa Melayu, namun beliau menulis seluruh karyanya dalam bahasa Arab. Karya beliau yang terdiri dari kitab fiqh, hadits, balaghah, tarikh, falak, sanad serta dalam cabang ilmu yang lain antara lain:
- Fath al-‘Allam fi Syarh Bulugh al-Maram
- Ad-Durr al-Madhud fi Syarh Sunan Abu Dawud 20 jilid
- Nail al-Ma’mul Hasyiyah ‘ala Ghayat al-Wushul ‘ala Lubb al-Ushul
- Al-Fawaid al-Janiyyah ‘ala Qawa’id al-Fiqhiyyah (terbit tahun 1417 H/1996 M)
- Syarh Jauhar Tsamin fi Arba’in Haditsan min Ahadits Sayyid al-Mursalin li al-‘Ajluni
- Syarh al-Musalsal bi al-‘Itrat ath-Thahirah
- Bulghat al-Musytaq fi ‘Ilm Isytiqaq
- Tashnif as-Sama’ fi Mukhtashar ‘Ilm al-Wadha’
- Hasyiyah ‘ala Risalah Hajar Zadah fi ‘Ilm Wadha’
- Idhah an-Nur al-Lami’ Syarh al-Kaukab as-Sathi’
- Hasyiyah ‘ala al-Asybah wa an-Nadzair fi Furu’ Fiqh asy-Syafi’i li as-Suyuthi
- Bughyat Musytaq Syarh al-Luma’ Abi Ishaq
- Ta’liqat ‘ala Luma’ Abi Ishaq asy-Syirazi fi ‘Ilm Ushul
- Hasyiyah ‘ala at-Talaththuf fi Ushul Fiqh
- Hasyiyah ‘ala al-Qawa’id al-Kubra li al-‘Izz bin Abdissalam
- Tatmim ad-Dukhul Ta’liqat ‘ala Madkhal al-Wushul ila ‘Ilm al-Ushul
- Ta’liqat ‘ala Syarh Mandzumah az-Zamzami fi Ushul at-Tafsir
- Taqrir al-Maslak li Man Arada ‘Ilm Falak
- Al-Khamaliyah Syarh Mutawasith ‘ala Tsamarat al-Wasilah
- Ar-Riyadh Nadzrah Syarh Nadzm al-‘Alaliy al-Muntatsirah fi al-Maqulat al-‘Asyrah
- Syarh ‘ala Risalah al-Adhud fi al-Wadha’
- Tatsnif as-Sami’ Mukhtashar fi ‘Ilm al-Wadh’i
- Syarh ‘ala Mandzumah Zubad li Ibni Ruslan fi al-Fiqh Syafi’i
- Kaukab al-Anwar fi Asma’ an-Nujum as-Samawiyah
- Al-Mukhtashar al-Muhadzdzab fi Istikhraj al-Auqat wa al-Qiblat bi ar-Rubu’ al-Mujayyab
- Manhal al-Ifadah Hawasyi ‘ala Risalah Adab al-Bahts wa al-Munadzarah li Thasy Kubra Zadah
- Ad-Durar an-Nadhid Hasyiyah ‘ala Kitab at-Tamhid li al-Asnawi fi Ushul Fiqh asy-Syafi’i
- Janiyy ats-Tsamar Syarh Mandzumah Manazil Qamar
- Thabaqat asy-Syafi’iyyah al-Kubra
- Thabaqat asy-Syafi’iyyah ash-Shughra
- Thabaqat ‘Ulama al-Ushul wa al-Qawa’id al-Fiqhiyyah
- Thabaqat ‘Ulama al-Falak wa al-Miqat
- Thabaqat Masyahir an-Nuhah wa Tasalsul Akhdzihim
- Al-Mawahib al-Jazilah Syarh Tsamrah al-Wasilah fi al-Fala
- Al-Fawaid al-Jamilah Syarh Kabir ‘ala Tsamarah al-Wasilah
- Husn ash-Shiqayah Syarh Kitab Durus al-Balaghah
- Risalah fi ‘Ilm al-Manthiq
- Ittihaf al-Khallan Taudhih Tuhfat al-Bayan fi ‘Ilm al-Bayan
- Ar-Risalah al-Bayaniyyah ‘ala Thariqat as-Sual wa al-Jawab
- Tanwir al-Bashirah bi Thuruq al-Isnad asy-Syahirah (terbit tahun 1403 H/1983 M)
- Al-Qaul al-Jamil bi Ijazah as-Sayyid Ibrahim bin Aqil
- Al-Isyadat fi Asanid Kutub an-Nahwiyyah wa ash-Sharfiyyah
- Al-‘Ujalah fi al-Hadits al-Mutsaltsal
- Asma al-Ghayah fi Asanid asy-Syaikh Ibrahim al-Hazazmi fi al-Qiraah
- Al-Asanid al-Kutub al-Haditsiyyah as-Sab’ah
- Al-‘Iqd al-Fard min Jawahir al-Asanid
- Ithaf al-Bararah bi Ahadits al-Kutub al-Haditsiyyah al-‘Asyrah (terbit tahun 1403 H/1983 M)
- Ithaf al-Mustafid bi an-Nur al-Asanid
- Qurrat al-‘Ain fi Asanid A’lam al-Haramain
- Ithaf Uli al-Himam al-‘Aliyyah bi al-Kalam ‘ala al-Hadits al-Musalsal al-Awwaliyyah
- Al-Waraqat fi Majmu’ah al-Musalsalat wa al-Awail wa Asanid al-‘Aliyyah (terbit tahun 1406H/1986M)
- Ad-Durr al-Farid min Durar al-Asanid
- Al-Muqtathaf min Ithaf al-Kabir bi Makkiy
- Ikhthiyar wa Ikhtishar Riyadh Ahli Jannah min Atsar Ahli as-Sunnah li ‘Abdul Baqi’ al-Ba’li al-Hanbali
- Al-Arba’un Haditsan min Arba’in Kitan ‘an Arba’in ‘an Arba’in Syaikhan (terbit tahun 1429 H/2008 M)
- Al-Arba’un al-Buldaniyyah Arba’un Haditsan ‘an Arba’in ‘an Arba’in (terbit tahun 1407 H/1987 M)
- Al-Arba’un Haditsan Mutsaltsal bi an-Nuhad ila al-Jalal as-Suyuthi
- As-Salasil al-Mukhtarah bi Ijazah al-Muarrikh as-Sayyid Muhammad bin Muhammad Ziyarah
- Fath ar-Rabb al-Majid fi Ma li Asyyakhi min Faraid al-Ijazah wa al-Asanid
- Ailsilah al-Wushlah Majmu’ah Mukhatarah min al-Hadits al-Mustalsal
- Faidh ar-Rahmani bi Ijazat Samahah al-‘Allamah al-Kabir Muhammad Taqi al-‘Utsmani (terbit tahun 1406 H/1986 M)
- Nihayat al-Mathlab fi ‘Ulum al-Isnad wa al-Adab
- Ad-Durar an-Nadzir wa ar-Raudh an-Nadzir fi Majmu’ al-Ijazah bi Tsabat al-Amir
- Al-‘Ujalah al-Makkiyyah
- Al-Waraqat ‘ala al-Jawahir ats-Tsamin fi al-Arba’in Haditsan min al-Hadits Sayyid al-Mursalin ; dan
- Ta’liqat ‘ala Kifayat al-Mustafiq li asy-Syaikh Mahfudz at-Turmusi
- Tahqiq al-Jami’ al-Hawi fi Marmiyat asy-Syarqawi
- Ittihaf ath-Thalib as-Sirri bi al-Asanid ila al-Wajih al-Kuzbari
- Al-Asanid al-Faqih Ahmad bin Hajar al-Haitami al-Makki (terbit tahun 1429H/2008M)
- Faidh ar-Rahman fi Tarjamah wa Asanid asy-Syaikh Khalifah bin Hamd an-Nabhan
- Al-Waslu ar-Rati fi Asanid Syihab Ahmad al-Mukhallati
- Faidh al-Muhaimin fi Tarjamah wa Asanid as-Sayyid Muhsin
- Madmah al-Wujdan fi Asanid asy-Syaikh Umar Hamdan
- Faidh al-Ilah al-‘Ali fi Asanid ‘Abdil Baqi al-Ba’li al-Hanbali
- Al-Maslak al-Jaliy fi Tarjamah wa Asanid asy-Syaikh Muhammad ‘Aliy (terbit tahun 1408 H/1988 M)
- Ithaf al-Ikhwan bi Ikhtishar Majma’ al-Wujdan (terbit tahun 1406H/1986M)
- Ittihaf al-Ikhwan bi Ikhtishar Madmah al-Wujdan fi Asanid asy-Syaikh Umar Hamdan
- Ittihaf as-Samir bi Auham Ma fi Tsabat al-Amir
- Ijazah as-Sayyid Muhammad ‘Alawi al-Maliki
- Ijazah asy-Syaikh Aiman Suwaid
- Al-Irsyad as-Sawiyyah fi Asanid al-Kutub an-Nahwiyyah wa ash-Sharfiyyah
- Bughyat al-Muris fi ‘Ilm al-Asanid
- Ta’liqat ‘ala al-Awail as-Sunbuliyyah
- Al-Awail as-Sunbuliyah wa Dhailuha (terbit tahun 1427 H/2006 M)
- Ta’liqat ‘ala al-Awail al-‘Ajluniyyah
- Ta’liqat ‘ala Tsabat asy-Syanwani
- Ta’liqat ‘ala Tsabat asy-Syibrazi
- Ta’liqat ‘ala Tsabat al-Kazbari al-Hafidz
- Tsabat al-Kazbari (terbit tahun 1403 H/1983 M)
- Ta’liqat ‘ala Husn al-Wafa li Ikhwan ash-Shafa
- Ad-Durr an-Natsir fi Ittishal bi Tsabat al-Amir
- Ar-Raudh al-Fa-ih wa Bughyat al-‘Adi wa ar-Raih bi Ijazah al-Ustadz Muhammad Riyadh al-Malih
- Ar-Raudh al-Fa-ih wa Bughyat al-Ghadi wa ar-Raih (terbit tahun 1426H/2005M)
- Al-‘Ujlah fi Ahadits al-Musalsalah (terbit tahun 1405 H/1985 M)
- Al-‘Iqd al-Farid min Jawahir al-Asanid
- Uqud al-Lujain fi Ijazah Syaikh Ismail Zain
- Faidh al-Bari bi Ijazah al-Wajih as-Sayyid ‘Abdurrahman al-Anbari
- Faidh al-Mabdi bi Ijazah asy-Syaikh Muhammad ‘Audh az-Zabidi (terbit tahun 1429 H/2008 M)
- Al-Kawakib ad-Darari fi Ijazah Mahmud bin Sa’id al-Qahiri
- Al-Kawakib as-Siyarah fi Asanid al-Mukhtarah
- Masyjarah bi Asanid al-Fiqh asy-Syafi’i
- Al-Muqtathif min Ittihaf al-Akabir bi Asanid al-Mufti Abdul Qadir
- Al-Mawahib al-Jazilah wa al-‘Uqud al-Jamilah fi Ijazah al-‘Allamah al-Bahhatsah al-Musyarik asy-Syaikh Abi Yahya Zakaria bin Abdullah Bila
- An-Nafhat al-Maskiyyah fi Asanid al-Makkiyyah (terbit tahun 1409H/1989M)
- An-Nafhat al-Hasaniyyah (terbit tahun 1396 H/1976 M)
- Nahj as-Salamah fi Ijazah ash-Shafi Ahmad Salamah
- Al-Wafi bi Dzail Tadzkar al-Masafi bi Ijazah Syaikh Abdullah al-Jarafi (terbit tahun 1429 H/2008 M)
- Al-Washl ar-Ratibi fi Tarjamah wa Asanid Syihab Ahmad al-Mukhallati
- Al-Washl as-Sami bi Ijazah Sayyid Muhammad al-Hasyimi
- Dan masih banyak yang lainnya.
Semua kitab beliau dari no. 40 merupakan kitab dalam bidang ilmu sanad.
Namun sayang, agak sukar menjumpai karya-karya tersebut di tanah air. Karya beliau lebih banyak dicetak di Beirut dan Syiria. Selebihnya masih tersimpan dalam bentuk makhtutat di pustaka pribadi almarhum. Bahkan, karyanya yang fundamental dalam bidang hadits, Fath al-‘Allam dan ad-Durr al-Mandhud masih dalam bentuk manuskrip (penelitian tahun 2010).
Terkait karya ulama yang juga ahli fikih ini, ada beberapa perkara yang menarik. Pertama, Syeikh Fadani ternyata pernah menulis empat kitab arba’in (hadits 40) sekaligus. Kitab hadits 40 yang telah mencuri perhatian kaum muslimin selama berabad-abad ialah al-Arba’in an-Nawawiyyah karya Imam an-Nawawi (w. 676 H/1278 M). Sudah selayaknya juga, Syaikh Yasin yang menulis 4 versi kitab arba’in mendapat apresiasi yang sama dalam arti yang luas di kalangan umat Islam. Antara kitab arba’in beliau yaitu al-Arba‘un al-Buldaniyah, al-Arba’un Haditsan, Syarh al-Jauhar ats-Tsamin fi Arba’in Haditsan dan al-Arba’un Haditsan Musalsalah.
Kedua, karya Syaikh Yasin didominasi oleh kitab sanad yang ditulis dengan sangat teliti. Hampir dipastikan, setiap ilmu yang beliau tuntut ada susur galurnya hingga ke sumber pertama. Hal ini, setidaknya menyiratkan nilai ketekunan, ketulenan (otoritatif) dan keberkahan ilmu. Dengan ketekunan memelihara silsilah keilmuan itulah para ulama menyebutnya sebagai al-Musnid ad-Dunya (pemegang sanad di dunia) atau al-Musnid al-‘Ashr (pakar sanad zaman ini).
Selanjutnya…..